W dzisiejszym dynamicznym świecie przemysłu i usług, efektywność i bezpieczeństwo pracy są kluczowe. Jednym z fundamentalnych narzędzi, które pomaga w osiągnięciu tych celów, jest metoda 5S. Często postrzegana jedynie jako forma sprzątania, w rzeczywistości jest to kompleksowe podejście do organizacji 5S na stanowisku pracy, które przynosi daleko idące korzyści. Dla praktyków oznacza to realną zmianę w codziennej pracy, prowadzącą do większej wygody, mniejszej liczby błędów i wyższego poziomu bezpieczeństwa. Zapomnij o powierzchownym sprzątaniu – 5S to filozofia ciągłego doskonalenia Twojego miejsca pracy.

Metoda 5S opiera się na pięciu japońskich słowach, których pierwsze litery dają nam tę charakterystyczną nazwę. Każdy z tych kroków ma swoje unikalne znaczenie i przyczynia się do stworzenia lepszego środowiska pracy:

1S – Selekcja (Seiri) – Pozbądź się zbędnego balastu.
Ten pierwszy krok polega na dokładnym przeglądzie Twojego stanowiska pracy i oddzieleniu rzeczy potrzebnych od tych, które są zbędne. Bądźmy szczerzy – ilu narzędzi czy dokumentów nie używałeś od miesięcy? Selekcja to odważna decyzja o usunięciu wszystkiego, co nie jest Ci niezbędne do wykonywania codziennych zadań. Pytaj siebie: „Czy to jest mi naprawdę potrzebne?”, „Kiedy ostatnio tego używałem?”. Pozbycie się niepotrzebnych przedmiotów uwalnia cenną przestrzeń i eliminuje rozpraszacze. Dla przykładu, może to być przegląd skrzynki z narzędziami i wyrzucenie uszkodzonych lub niepasujących kluczy, czy też uporządkowanie dokumentów i pozbycie się starych, nieaktualnych wersji. Pamiętaj, że uszkodzone i nie nadające się  do użycia rzeczy wyrzuć natychmiast. Jeśli jednak jesteś w posiadaniu rzeczy, których Ty nie potrzebujesz, ale ktoś inny może ich potrzebować to ustal miejsce i proces weryfikacji. Może się okazać, że ktoś z innego działu właśnie szuka takiego stolika czy narzędzia, a Ty chcesz się go pozbyć.

2S – Systematyka (Seiton) – Każda rzecz na swoim miejscu.
Po selekcji przychodzi czas na uporządkowanie tego, co pozostało. Systematyka oznacza przypisanie stałego miejsca każdej potrzebnej rzeczy, tak aby była łatwo dostępna i gotowa do użycia. Pomyśl o tym jak o stworzeniu intuicyjnego systemu organizacji. To także dbałość o ergonomię. Umieszczenie często używanych narzędzi w zasięgu ręki, zorganizowanie materiałów w logicznej kolejności – wszystko to minimalizuje zbędne ruchy, oszczędza czas i zmniejsza ryzyko urazów. Oznakowanie półek, szafek, a nawet narzędzi, za pomocą etykiet czy tablic cieni, sprawia, że odnalezienie potrzebnego przedmiotu jest szybkie i proste. Pamiętaj aby nie przesadzić, to ma być użyteczny system, a nie przeszkoda w pracy. Wszystko na miejscu, miejsce na wszystko.

3S – Sprzątanie (Seiso) – Czystość to inspekcja.
Sprzątanie w kontekście 5S to znacznie więcej niż tylko utrzymanie porządku wizualnego. To regularne czyszczenie stanowiska pracy, maszyn i narzędzi, które staje się formą inspekcji. Podczas wycierania kurzu z maszyny możesz zauważyć wyciek oleju, a czyszcząc stanowisko, dostrzeżesz poluzowaną śrubę. Wczesne wykrycie takich nieprawidłowości pozwala na szybką reakcję i zapobiega poważniejszym awariom czy problemom z jakością. Sprzątanie to zatem proaktywne podejście do utrzymania sprawności i bezpieczeństwa, to inspekcja.

4S – Standaryzacja (Seiketsu) – Utrzymujemy wysoki poziom.
Ten krok polega na ustaleniu i udokumentowaniu najlepszych praktyk wypracowanych w poprzednich etapach. Tworzymy jasne i proste standardy dotyczące selekcji, systematyki i sprzątania. Mogą to być listy kontrolne sprzątania, schematy rozmieszczenia narzędzi, czy wizualne standardy „dobrego stanu” stanowiska pracy. Standaryzacja zapewnia, że wysiłki włożone w pierwsze trzy „S” nie zostaną zaprzepaszczone i że każdy pracownik wie, jak utrzymać pożądany stan. Pamiętaj, że bez stworzonego standardu to się “rozjedzie”, a po jakimś czasie efekty selekcji, systematyki i sprzątania nie będą w ogóle widoczne. Zabawę zaczniesz od początku, a to jest bardzo trudne.

5S – Samodyscyplina (Shitsuke) – Robimy to z przekonaniem, ale i z nadzorem: Samodyscyplina to klucz do długoterminowego sukcesu 5S, ale nie dzieje się sama. Oznacza wyrobienie w sobie i zespole nawyku przestrzegania ustalonych standardów. To ciągłe dążenie do doskonalenia i traktowanie 5S jako integralnej części codziennej pracy. Pamiętaj, każdy z nas jest przykładem, a jeśli kierownictwo nie będzie aktywnie zaangażowane, a w organizacji nie będzie funkcjonował system regularnych audytów 5S, to nie wróżę super przyszłości dla 5S w takiej organizacji. Tu nic nie działa automatycznie, musi istnieć pewna forma nadzoru i systematycznej oceny, aby standardy były utrzymywane. Zasada „kochasz to, wymagasz” często przytaczana w tematach wychowania dzieci doskonale tu pasuje. Regularne audyty nie są formą kontroli, a raczej wsparciem w utrzymaniu wypracowanych standardów i identyfikowaniu obszarów do dalszego doskonalenia.

Wdrożenie 5S przynosi konkretne korzyści, które bezpośrednio odczuwasz w swojej codziennej pracy:

• Czyste i zorganizowane stanowisko pracy: To pierwszy i najbardziej widoczny efekt wdrożenia. Dzięki temu łatwiej znajdujesz potrzebne narzędzia i materiały, co znacząco skraca czas wykonywania zadań. Mniej bałaganu to mniej rozproszeń i większa koncentracja.
• Poprawa bezpieczeństwa: Eliminacja zbędnych przedmiotów, uporządkowane ciągi komunikacyjne, brak rozlanych płynów czy luźno leżących narzędzi znacząco zmniejszają ryzyko wypadków. Ergonomiczne rozmieszczenie elementów stanowiska pracy redukuje obciążenie fizyczne.
• Wczesne wykrywanie problemów: Jak już wspomniano, sprzątanie połączone z inspekcją pozwala na wczesne identyfikowanie potencjalnych usterek maszyn czy nieprawidłowości w procesie. Szybka reakcja może zapobiec kosztownym awariom i przestojom.
• Większa efektywność: Kiedy wszystko ma swoje miejsce, a stanowisko jest uporządkowane, praca staje się płynniejsza i szybsza. Mniej czasu tracisz na poszukiwanie narzędzi czy porządkowanie, a więcej możesz poświęcić na właściwe zadania.
• Lepsza jakość: Uporządkowane środowisko pracy sprzyja dokładniejszemu wykonywaniu zadań i zmniejsza ryzyko popełnienia błędów.
• Podniesienie morale: Praca w czystym, zorganizowanym i bezpiecznym środowisku jest po prostu przyjemniejsza. To przekłada się na lepsze samopoczucie i większe zaangażowanie zespołu.

5S na stanowisku pracy – gemini.google.com

Wdrożenie 5S nie musi być skomplikowane. Oto kilka praktycznych kroków, które możesz podjąć:

1. Wybierz obszar pilotażowy: Zacznij od jednego stanowiska pracy lub niewielkiego obszaru, aby zobaczyć realne efekty wdrożenia 5S. To pomoże przekonać sceptyków i zbudować entuzjazm w zespole.
2. Zaangażuj zespół: 5S dotyczy bezpośrednio pracowników, dlatego ich udział od samego początku jest kluczowy. Wspólnie przeglądajcie stanowiska, decydujcie, co jest potrzebne, a co nie.
3. Zrób „zdjęcie przed”: Udokumentuj obecny stan obszaru pilotażowego. Późniejsze porównanie „przed” i „po” będzie motywujące i pokaże realne postępy.
4. Przejdź przez wszystkie 3 kroki: Krok po kroku, zgodnie z omówionymi zasadami. Nie pomijaj żadnego etapu. W kolejnych krokach stworzysz standardy i podejście zdyscyplinowane.
5. Ustalcie proste standardy: Wspólnie z zespołem opracujcie wizualne standardy porządku i czystości.
6. Regularnie sprawdzajcie postępy: Przeprowadzajcie krótkie, regularne audyty 5S, aby upewnić się, że standardy są utrzymywane i identyfikować obszary do dalszego doskonalenia.
7. Świętujcie sukcesy: Doceniajcie wysiłki zespołu i celebrujcie osiągnięte rezultaty.

Standard stanowiska depanelizacji – techbit.com.pl

Metoda 5S to więcej niż tylko sprzątanie. To zmiana mentalności i podejścia do organizacji miejsca pracy, która przynosi wymierne korzyści w postaci zwiększonej efektywności, poprawy bezpieczeństwa i lepszej atmosfery. Dla praktyków oznacza to konkretne ułatwienia w codziennej pracy. Pamiętaj jednak, że trwałe wdrożenie 5S wymaga zaangażowania całego zespołu, a w szczególności aktywnego wsparcia i przykładu ze strony kierownictwa oraz wdrożenia systemu regularnych audytów. Bez tego kluczowy element samodyscypliny nie zostanie osiągnięty. Nie czekaj, zacznij wdrażać zasady 5S już dziś i przekonaj się, jak proste zmiany, wsparte zaangażowaniem i nadzorem, mogą przynieść wielkie rezultaty. Twoje stanowisko pracy i Twój zespół Ci za to podziękują!
No i pamietaj. 5S to nie sprzątanie !

Jeśli chciałbyś, aby zespół zgodniezprocesem.pl pomógł w przeprowadzeniu warsztatów 5S dla Twojego zespołu, napisz do nas.